Wielkie Żuławy

(pomiędzy Leniwką i Nogatem)

Lisewo Malb. (niem. Liessau, 1316), kośc. św. Mikołaja z XIV w., z chrzcielnicą, drewniana wieża z izbicą, na wieży wzorzec pręta  chełmińskiego.

Lisewo Malb.

 Boręty (niem. Barendt, 1321), poewangelicki kośc. św. Katarzyny z 1841.

Boręty  50 m dalej drugi, gotycki z XIV w., w ruinie (prawdopodobnie błędna nazwa na tabliczce).

Boręty c.d. (w ruinie)

Palczewo (niem. Palschau, 1344), drewniany kośc. św. MB Częstoch. z 1712.

Nowa Cerkiew (niem. Neukirch, XIV w.), murowany kośc. św. Marcina z 1838.

Ostaszewo (niem. Schöneberg, 1353), ruina kośc. z XIV w., spalonego 1945,

Ostaszewo, cd ruina kośc. z XIV w.,   oraz kośc. św. Jana Chrzciciela z 1873.

Lichnowy (niem. Gr. Lichtenau, 1254), okazały murowany kośc. św. Urszuli z XIV w., obok płyty nagrobne.

Lichnowy wnętrze kośc. św. Urszuli z XIV w.

Lichnowy kośc. św. Urszuli z XIV w.

Lichnowy kośc. św. Urszuli z XIV w., obok płyty nagrobne.

Żuławki (niem. Fürstenwerder, 1352), kośc. NMP z 1840, we wsi 5 domów podcieniowych.

Stegna (niem. Steegen, XIII w.), kośc. Najśw.Serca P. Jezusa z 1682.

Stegna kośc. Najśw.Serca P. Jezusa z 1682, bogate wnętrze.

Sztutowo (niem. Stutthof).

Tujsk prawdopodobnie dawny dom modlitwy

Marzęcino (d. Panna, niem. Jungfer, XIV w.), szachulcowy kośc. Niepok. Pocz. NMP z 1852. 1 km na pn. resztki śluzy obok Kan. Panieńskiego.

Cyganek (d. Tujce, niem. Tiegenhagen, 1349), kośc. grekokatolicki św. Mikołaja z XIV w., obok stare groby.

Kmiecin (niem. Fürstenau, 1338), kośc. św.Jadwigi Królowej z XIV w. Z izbicą i oryginalnymi drewnianymi „sobotami”. ** km na wschód resztki cm. mennonickiego w Rakowym Polu (1 km na pn. od trasy warszawskiej).

Kmiecin (niem. Fürstenau, 1338), Z izbicą i oryginalnymi drewnianymi „sobotami”.

Lubieszewo (niem. Ladekopp, XIV w,), kośc. św. Elżbiety Węgierskiej z XIV w. Wieża z izbicą. W Stobcu kilka km na W, duży cmentarz mennonicki. 

Orłowo (niem. Orloff, 1349), kośc. św. Barbary z XIV w. W Orłowskim Polu resztki cm. mennonickiego.

Myszewo (niem. Gr. Mausdorf), kośc. Podwyższ. Krzyża św. z XIV., znaki powodziowe

Myszewo znaki powodziowe

Marynowy (niem. Marienau, 1321), kośc. św. Anny z XIV w., obok stare nagrobki. Cała wieś jest wielkim skansenem.

Świerki (niem. Tannsee, 1321), poewangelicki kośc. św. Bartłomieja z 1798, kośc. kat. z 1823 zniszczony.

Wierciny, nad Nogatem 5km S od Jazowej

Żuławy Gdańskie i Powiśle Lewobrzeżne

(na zachód od Leniwki i Wisły)

Wiślina (niem. Hochzeit, 1308), brama cmentarna z 1792 z drewnianą wieżą. Stan skandalicznej ruiny (dla przyzwoitości z tabliczką: remont)

Wiślina (niem. Hochzeit, 1308), wieża, dawny dom modlitwy (?)

Wocławy (niem. Wotzlaff, 1308), ruina kośc. z XIV  w., spalonego w 1729, odbudowango, spalonego w 1945, rozebranego w 80-tych w skandalicznych okolicznościach (w lustracji z 1956 - „piękny, filarowo-wnękowy szczyt wschodni wymaga zabezpieczenia”).

Wróblewo (niem. Sperlingsdorf, 1308), kościółek nad samą Motławą (nabrzeże dla łodzi), Wniebowzięcia NMP z XVI w., maleńki, ale z chórem; wyjątkowo malowniczo usytuowany.

Cedry Wlk. (d. Cędry Wlk, niem. Gr. Zünder,1353), kośc. św. św. Aniołów Stróżów z XIV w. spalony przez Armię Czerwoną w 1946, odb. w latach 80-tych.

Trutnowy (niem. Trutenau, 1308), kośc. św. Piotra i Pawła z XIV w. z herbem Gdańska i znakiem powodziowym.

Leszkowy (niem. Letzkau, 1454), kośc. św. Br. Alberta z XVII w., spalony po 1945, niezbyt fortunnie częściowo odbudowany, wew. płyty nagrobne.

Kiezmark (niem. Käsemark, 1349), kośc. M.B.Częstochowskiej z 1727, witraże, herby gdańskie.

Żuławy Elbląskie i Powiśle Prawobrzeżne

(na wschód od Wisły i Nogatu)

Kaczynos (niem. Katznasse), kośc. ryglowy z 1705, rozebrany i przeniesiony podobno do Elbląga.

Jezioro (niem. Thiensdorf, XVI w.), kośc. Wniebowz. NMP z 1898, obok denkmal międzywoj.

Jezioro (niem. Thiensdorf, XVI w.) c.d.   Zbór mennonicki z 1865, podobno przewidziany do odbudowy, obok zarośnięty cmentarz mennonicki.

Fiszewo (niem. Fischau, XIII w.), ruina kośc. z XIV, cmentarz ze starymi nagrobkami, w tym piękną renesansową stelą mennonicką. W innym miejscu wsi - okazały odbudowany cmentarz mennonicki. We wsi pomnik pomordowanych przez Prusaków internowanych powstańców z 1831.

Fiszewo (niem. Fischau, XIII w.)