GDAŃSK 1987: SPOTKANIE Z PAPIEŻEM - PRZEZ „PAPUGĘ”.

Przypominane są teraz często okoliczności różnych spotkań z Papieżem. Wiele osób albo zapomniało jaka była atmosfera i rzeczywistość lat 80-tych, albo nie mogą jej pamiętać z oczywistych powodów. W Polsce tamta władza usiłowała zawsze nadać tym spotkaniom wygodny dla siebie wymiar. Pamiętam ich twarde stanowisko w roku 1983: żadnego złagodzenia reżimu! (obowiązywał stan wojenny). Przyznaję, że miałem wtedy bardzo za złe Papieżowi że zdecydował w tych warunkach o przyjeździe. Co ten człowiek może nam powiedzieć? Przecież to właściwie była legitymizacja przemocy władzy. Jednak pojechałem wraz z dużą grupą do Warszawy i Częstochowy. I nie zapomnę dominującego wrażenia, że mam do czynienia z wielką osobowością i wspaniałym człowiekiem o ogromnej charyzmie. Na spotkaniu z młodzieżą przejmująco sformułował rzeczy najważniejsze. Zdumiewające, że można było to powiedzieć tak dobitnie i tak prosto, w tak niesprzyjających realiach. Poczuliśmy się znowu razem. Cóż mogły dla Niego znaczyć jakieś oficjalne władze cywilne i ich dąsania... Pewny siebie, „żelazny” Jaruzelski, po rozmowie „w cztery oczy” - nie umiał ukryć dygotania rąk... Gdzieś na uboczu uwijały się jakieś żałosne służby mundurowe i niemundurowe, które złośliwie uprzykrzały nam życie, ale cóż oni wtedy znaczyli?

Tylko ówczesny rzecznik rządu PRL był tak samo bezczelny i cyniczny, jak dzisiejszy redaktor NIE... Tyle, że wtedy był powszechnie znienawidzony, a dziś jednak ktoś to paskudztwo kupuje...

Manipulacje władzy towarzyszyły kolejnym pielgrzymkom. 1987: wreszcie niechętnie zgodzili się na przyjazd do Gdańska. Dalej opisuję tylko jeden wątek spotkania w Gdańsku - też duchowy, ale niereligijny. Władza z głupoty rozpoczęła wojnę transparentów na blokach malując prowokacyjnie: „nasz ustrój to socjalizm”. Kilka godzin później pojawia się pod nim: „Boże daj siłę swojemu ludowi” i kolejny: „nie lękajcie się”. Na innym domu: „nasza praca Ojczyźnie” i doklejony identycznymi literami „i Bogu”. Jeszcze inny: „byliśmy - jesteśmy - będziemy” i pod nim dodany: „zawsze wierni Bogu”, i jeszcze niżej: „kongres eucharystyczny”. Tej wojny „oni” nie mogli wygrać... A dla dziennikarzy zachodnich taki widok był czymś w Polsce nieporównywalnym. Plac na Zaspie 12 czerwca 1987. I zabiegi, aby nie stało się nic nieprawomyślnego. Zarządzenia porządkowe: odcięty teren, kontrole przychodzących na plac, w tłumie tajniacy z radiostacjami. A z drugiej: najrozmaitsze sposoby, aby jednak nawet cenzurowana telewizja MUSIAŁA pokazać to, co chcemy zademonstrować; no i musiała robić cuda aby nie było widać... Oczywiście obie strony wiedziały, że chodzi o rzecz tak prozaiczną, jak transparenty i plakaty. I tego dotyczyły istne podchody obu stron.

Niech tę mało znaną atmosferę przybliżą zresztą „oni” sami. Przytaczam fragmenty zapisu magnetofonowego podsłuchu SB-ckich radiostacji z dnia spotkania na Zaspie: od rana, do godzin przedwieczornych. Usiłowania odbierania transparentów, potem już tylko bezradne meldowanie ich treści, a potem tylko ogólnikowe: las! są ich setki! Jeden z niewątpliwych tajniaków niezbyt pewnie „poprosił” o plakietkę. I schował ją do kieszeni; na pewno „prywatnie”. Niektóre fragmenty meldunków są iście kuriozalne: począwszy od ordynarnych przekleństw, oszacowania zgromadzenia na 1 200 000 obecnych, Papież „ma oryginalną mowę. Zagrzewa wszystkich”, i bezceremonialne przygotowania do spałowania pochodu po uroczystościach.

Bezprzykładne afronty: kiedy potem Papież zdecydował o dojściu pod krzyże Pomnika Poległych Stoczniowców, wielki pusty teren został odcięty przez szpaler ZOMO. Papież składał kwiaty samotnie; najbliżej stali odwróceni do niego plecami dalecy ZOMOwcy... (ciekawostka językowa - skąd pochodzi: a-front; vis-a-vis?). A może ktoś z nich chciałby dziś napisać swoje wspomnienia tamtej sceny?

I mniejsze afronty: pamiątkowy kamień na Zaspie został w nocy przez „nieznanych sprawców” przeniesiony dźwigiem i wywieziony samochodem. A chciałoby się wiedzieć kto imiennie wydał takie polecenie... Pewnie jest dziś jakimś prominentem.

Lektura poniższego zapisu rozmów radiowych nie jest zajęciem miłym. Ale warto przypomnieć sobie jak paskudne były kulisy tamtej uroczystości, i tamtych czasów w ogóle. I dlatego tęsknota za tamtymi czasami jest dewiacją. Na końcu przytaczam prowizoryczny i niepełny spis transparentów odtworzony na podstawie zdjęć. Ciekawe byłoby porównać ten wykaz z tym, który z pewnością dokonany był przez SB. Bo dysponowali o wiele większym materiałem niż amatorskie zdjęcia udostępnione przez kilkanaście zaprzyjaźnionych osób. 

  

przez "papugę"...

-81 zgłoś się dla 71

-dowódca miał przyjść po “papugę”!                                                                                                

-powtórz

-dowódca miał się zgłosić po radiostację!

- ... widzę, że rozdawali ulotki “Wierni służbie Bogu i Polsce” /tu funkcjonariusz rozpoczyna odczytywanie sążnistej odezwy harcerskiej. Idzie mu to wyjątkowo opornie. Najwyraźniej niewiele rozumie z tekstu. Radiostacja co chwilę się zacina/   ...żyć i rozwijać się w duchu prawdziwego patriotyzmu... Przyrzeczeniem harcerskim, które brzmi:  ... wam szczerą wolę ... całym życiem, pełnią służbę Bogu i Polsce, nieść chętną pomocą bliźniemu, być posłusznym prawu harcerskiemu ... to przyrzeczenie raz jeszcze, uroczyście w Tarnowie 10 czerwca 1987 r. wobec Ojca Świętego Jana Pawła II, wielkiego przyjaciela polskich harcerzy, który w swoich homiliach do nas kierowanych dał nam bezcenne wskazania ... głosi ... rzecz ... który ... jaką ...

-kurwa, czytaj !

- ...naprawdę …

-no po co ma czytać ! Wszyscy słuchają dokoła!

- ...tał w służbie …

-no, treści, kurde! Myślałem, że jakieś hasło poda! A nie tam...

-zapytaj, co powinien mieć ksiądz - jaki dokument? Oprócz dowodu, oczywiście - ­nie interesuje mnie. Czy mają legitymacje kapłańskie?

-Amon, zgłoś się, Odessa!

-do sektora B3 ksiądz wniósł flagę z napisem “Solidarność” i przekazał tam ludziom. Mamy to sfotografowane

-...

-czy słyszałeś, że do B3 wniesiono flagę “Solidarności” i przekazano wiernym?

-tak, słyszałem

-puść rejon i “załatw tę sprawę

-rozumiem cię

-puść do sektoru B3 i załatw tę sprawę

- ...słuchaj, te 691 w liczbie 20 zaraz za tym moim skrzyżowaniem, no i posiadają chyba ze 4 urządzenia nagłaśniające 

-polecenie żeby nie wpuszczać ludzi z flagami, to znaczy... z flagami... Flagi niech sobie wnoszą oczywiście, wiadomo jakie... Bez kijów! Z kijami nie wolno. Wycofać z powrotem! Albo niech kije zostawiają

-słuchaj, te 691 rozsiadło się tam na trawniku... w tym miejscu naprzeciwko, tam jak ta nasza firma WPT ?

-i ma ze 4 urządzenia, tak?

-mają na takich jakby stelażach czy wysięgnikach ... pomarańczowe

-to weź tam patrz na nich!

-tam gdzie jest w poprzek przegrodzone po tamtej stronie, od strony dworca, jakieś “łepki” tam są, którzy tam mają gdzieś zwinięte jakieś transparenty i w pewnym momencie chcą to rozwinąć. Jeśli masz tam możliwość to sprawdź to. To jest na styku jak płotki poprzeczne w tym rejonie

-ty musisz iść tam jak najbliżej w “zero”, żebym miał szczegółową relację co tam się będzie działo. Co kto robi, co kto mówi. Jak zrozumiałeś, odbiór

-71!  mam potworny korek przy tym dużym wpuście przy hali MRKS-u. Ksiądz działa tam z nagłośnieniem, ale obawiam się, że wszystko może to się roznieść.

-pomoc ci potrzebna?    

-nie, tam nawet nie ma gdzie ustawić już ludzi

-niech tam szef wyda polecenie, żeby tych ludzi, no! do tych kibli wypuszczali

-są w strefie poza już kontrolą ... oni przeszli przez kontrole, są w strefie, ale wchodzą mi w strefę na zapleczu bo ten kibel mi wystawili - paskudny! I wpuszczają tutaj mi ludzi do tego kibla, tu już kolejka jest chyba, z 50 ludzi. Ponieważ mówią, że tam w ogóle ich ze strefy nie wypuszczają. Z tej strefy gdzie są na zewnątrz kible. I tam, żeby po prostu ich wypuszczali..

-D 30 zgłoś się

-zgłaszam, ... 423, 419, to jest na środku, na środku taki duży ... 2 sztuki... 3 nawet  /.../

-jest tak jak podawał ci D 30, to jest sektor D3.  I jeszcze są 418  /.../

-słuchaj, podaj mi teraz ile to jest 437  ?

-to jest już...  o, grubo  ...  koło setki, może więcej stąd co widzę...  a jeśli chodzi o te...te  423,  to były 3 sztuki.

-51 dla 92

-zgłaszam się

-w sektorze E5 /.../ sztandarów z napisem “Solidarność

-nie rozumiem, powtórz

-/…/  z napisem “Solidarność

-E6, tak?

-E6 !

-udaj się i w miarę możliwości zlikwiduj to!

-92, zrozumiałeś?  92, zgłoś się dla 71

-idź w ten rejon i staraj się zwinąć ten transparent!

-/.../ w głębi sektoru !

-...grupa Wrocławska z transparentem “Wrocław”... tak, że trzeba będzie na sektorze to zabrać

-90, zgłoś się dla 71, 92 zgłoś się!

-udaj się w rejon sektoru E6, E5 - i wspomóż 92 !

-tak, udaję się

-71 zgłoś się na 87 !

-zgłaszam się na. 87

-w wejściu nr 1 jest bardzo aktywna grupa która nie chce oddawać drzewiec!  nie dajemy sobie z tym rady. Potrzebne są posiłki!

-daj 30 osób, proszę ciebie, tu na rękaw wpustowy między Domem Kombatanta a Burzyńskiego, tym pierwszym domem!

-dobra !

-słuchaj, 423   “bez Boga i Solidarności , nie ma chleba i wierności”. Literki stylizowane, literki stylizowane !

-,,Solidarność Walcząca-Poznań

-Odessa dla D 28! Jest tak: czerwono-biały z napisem “Solidarność” i taki sam z napisem “S. Kraków” i “S. Mazowsze

-następny 4-2-3 z napisem “zabrali nam wszystko w drodze. S.Kielce

-mam  to, dziękuję

-D 30  podaje: grupa Wrocławska 418 i 420, tam z sektoru B

-Odessa dla D 28,  zgłaszam; 423, duży napis “Wrocław” i  biało-czerwona z napisem: “S

-tak, tę aktywną grupę wrocławską to wy cały czas pilotujcie, pilotujcie. Wszystkie jej ... na D 28, 29 i pozostałe w kwadracie

-D 28  zrozumiał

-i sektor mi podaj, jaki to jest sektor tej grupy

-słuchaj, tutaj jak są te 423, to tam czterech jest i patrzą po budynkach... z  “długim okiem”, i po budynkach patrzą

-Odessa dla D 29

-423: “chcemy naszego Sejmu” - w rejonie  “Wrocławia”

-Odessa dla D 29. Sektor B3. Papierki rzucone. W sektorze “Wrocław” papierki rzucone

-Odessa dla D 28  423:  “Ojcze Święty prowadź. S.Wałbrzych

-423:  “bez Boga i Solidarności nie ma chleba i wolności. Siedlce

-tak, to było powtórzenie

-słuchaj, o godz 13.00 ukazały się 687 na 657 w rejonie HG 4-5 oraz 13.20 w sektorze E 5-4

-687 pojawiło się od 12.15 i pojawia się nadal

-słuchaj, ja powracam do poprzedników. Więc z moich obserwacji, najbardziej taka zorganizowana i zapalona to była grupa z Wrocławia. Ona znajduje się w sektorze B, w strefie pierwszej. Jak mnie zrozumiałeś?

-423: “Federacja Młodzieży Walczącej Płock-Kutno

-w tym samym sektorze: “witaj Ojcze Święty. Nadzieja Walczącej Polski. Solidar­ność Płock”. Ten sam sektor B3.

-w sektorze G pojawiło się 687 koło grupy Zielonej Góry.

-trwają przygotowania do przyjęcia 536. Na widok 687 „Częstochowa” powstały huczne oklaski i okrzyki

-rozmawiałem tutaj ze Sławkiem. On sobie tutaj również na tym terenie nie poradzi. Jak ludzie mu naprą na płoty... Nie ma ludzi do zabezpieczenia płotów. Bardzo mała ilość. Właściwie płot prawie nie zabezpieczony. Sądzę również, że może pójść

-D 29 podaje: 423 “Huta imienia księdza Popiełuszko. Robotniczy Komitet Solidarności

-285 do 35-20

-Ja ci dziękuję bardzo za wykonanie zadania. Podziękuj też wszystkim tam twoim ludziom i /.../ niech oni sobie pojadą do rejonu zakwaterowania. I żeby byli w tym samym rejonie co teraz, na godzinę 17. Na godz. 17 w tym samym miejscu gdzie ich teraz bazujesz do tej rannej operacji.

-85! zobacz czy oni mają jakąś łączność, żeby na popołudnie można było nimi operować. Jak zrozumiałeś

- ...KPN i dwie:  “Wolność i Pokój”. Na białym czarne.

-od D 28. 423: “Żądamy uwolnienia kapitana SB Adama Honysza. NZZS Solidarność Region Gdańsk” Jak zrozumiałeś /w meldunku nazwisko przekręcano/

- 423 “Zawsze z tobą Ojcze Święty. Solidarność Białystok

-w tej chwili przyszła grupa sztandarów. Od razu znane hasła w górę, przy oklaskach. Jak zrozumiałeś

-w jakim sektorze?

-sektor A

-Papież przejechał obok mnie. Wszystko.

-77! zgłoś się dla. 71.

-/.../ co ty ...w duchy wierzysz?

-71

- ... las!! Rozmaite!

-„Solidarność” na pięciolinii z kluczem wiolinowym.

-podaję ci: “żądamy zaprzestania karania z artykułu 52d

-słuchaj, tu w tłumie widać transparent z napisem “Solidarność

-/.../ setki!   ...tak że nie podawaj mi o pojedynczych.

-”Nie ma Europy sprawiedliwej bez Polski niepodległej”.  I u góry “Solidarność

-słuchaj! te wszystkie co do tej pory były podawane, teraz obecne są w górze!

-ilościowo żebyś to mi tak podał, ile tego jest

-chwilę, zorientuję się i ci podam.

- /.../

-160 nadaje komunikat: w miarę możliwości poszczególne punkty proszę o spisywani treści transparentów i haseł. Jak zrozumiano. odbiór! kwitować pojedynczo

-z tego co ja mam wizję, to około 50 ...60

-/.../ nie chodzi o podawanie tylko o zapisywanie w swoich zeszytach

-słuchaj! tu się do mnie zwrócili ze służby porządkowej kościelnej. Tu przy punktach wejścia, przy tych bramach leży masa. butelek z napojami, pustych, no bo oni to odbierali ludziom. I oni się pytają czy tego by nie można jakoś sprzątnąć, no bo to prowokuje troszeczki. Tu jest masa tych butelek

- / . . ./

-ja też się dziwię, bo mówi, panowie tu mówią że to strasznie prowokuje, tego bardzo, bardzo dużo jest

-tutaj co ja widzę to ok. 100 ...150. W tysiącach.

-według mojej oceny, według jego to jest ponad “jeden sześć zer”, ponad grubo /ponad milion zgromadzonych/. Tak jak meldowałem 417

-grubszą cyfrę jeszcze raz

-”Jeden sześć zer”, ponad grubo... gdzieś:  ”jeden dwieście”

-w sektorze D10 i E8 - 423

-czy możesz podać treść?

-napis “es”. Biało-czerwone

-nie ma odboju. Czyli, jak Papież odjedzie to jeszcze stoimy chyba że coś się będzie działo to wtedy dopiero my rozczłonkowujemy grupy?

-mniej więcej w tym stylu. Dam ci znać

-wyobraź sobie, padają takie pytania /.../ bo widzą, że jest mało i najprawdo­podobniej ta strefa w pewnym momencie /.../ i wiesz, uważają że nie damy rady się już wycofać jak się skończy dana impreza, No ale ja powiedziałem: stoimy do wytycznych. I musimy być tam, no chyba że to hasło padnie.

-200 ma ciekawą mowę! Rozgrzewa wszystkich.

-w kierunku 623 udaje się zorganizowana grupa 691, około jeden. Na czele 542. Napis na transparencie “Warszawa”.

-77-72. No, załatwiłem co mi poleciłeś. Z tym tylko, że mam siły o połowę mniejsze niż Atleta, tak że wszystkiego ci nie wychwycę, jeżeliby było

-staraj się

-za moimi plecami, na linii hali sportowej Meissnera 6 za szkołą powstała wyrwa z tych żerdzi. Trzeba by poprawić te żerdzie i zabezpieczyć /.../

- /.../ wygonić ich stamtąd i koniec /.../

-tu 81. Otrzymałem informację, że to setnicy polecili zrobić otwory dla wyjścia ludzi po uroczystości

-mają to zrobić dopiero po odlocie Papieża. Jasne jest? Trzeba je /.../ przestawić /.../

-jak tam sytuacja w tym rejonie?

-ulega rozbiórce dalej. Ogólnie 694

-tam przez tą lukę przechodzą, tak?

-nieznaczne ilości

-zrozumiałem. Czy tam ktoś podejmuje, żeby to naprawić? /.../

-ile tego płotu już rozebrali?

-no, to są ... w sumie są 4 odcinki. W trzech brakuje po 1 elemencie, w jednym miejscu 4 elementów

-zrozumiałem /.../ weźcie grupę ludzi, szybko to naprawcie

-stoi duża grupa służby kościelnej, sprawdź. Tylko że oni stoją za płotem. Dlaczego oni tam stoją i jakie jest ich zadanie. Wyjaśnić to. Oni mają wzmocnić was, rozumiem i oni przejdą na tę stronę żeby to trzymać wszystko. Żeby oni wam czasami tam nie pobiegli i nie pociągnęli za sobą ludzi.  rozumiesz

-żeby oni czasem nie pobiegli później za blok bo to stworzy sytuację taką ..., żeby nie pociągnęli za sobą ludzi tutaj stojących na placu.

-no, teraz to oni nie odejdą bo jest msza. Czyli po mszy ich ... kazać odejść,
tak?

-za kolumną, tylko żeby po prostu przemieścili się spokojnie a nie stwarzali sytuacji zagrożenia

-obserwujesz ślad odpływu?

-według mnie, oceniam to na 20 osób na minutę. Może niecałe 20

-dziękuję za precyzję

-ruch, te 739 przede wszystkim odbywa się w kierunku moim przystanku Przymorze - /.../ w kierunku Kołobrzeskiej przechodzą z kamerami. Z wyglądu obcokrajowcy.

-wśród tej grupy warszawskiej, którą wypchnięto za parkan rozpoznano Bujaka ze swoją grupą.

-jeżeli jesteś w rejonie Kołobrzeska-Czarny Dwór to się przemieść teraz tu, od strony Kościuszki-Dzierżyńskiego /dziś: Legionów/-Chrobrego

-omega, omega, omega

-34-60 ogłasza komunikat: przypadku stwierdzenia 695 meldować natychmiast w pierwszej kolejności, jak zrozumiano, kwitować

-77 kwituje, 55 kwituje /.../ 66 kwituje

-jak na twoim kierunku odpływ?

-gwałtowny odpływ na wszystkich kierunkach - z sektorów

-do ciebie prośba teraz: zwróć szczególną uwagę na ... w twoim kierunku. Chodzi o odlot 536 i zachowanie osób

- /.../ H - kupa papierków rzucona była

-sektor jeszcze

-H. G i H

-71!  Grupę z Tarnowa wprowadzam na plac koło tu... hali. Innego miejsca nie możemy zająć.

-widzę, że zbliżają się z transparentami w stronę tutaj ... trasy wyjazdu Papieża

-informuję, że ta moja grupa. Warszawska z Bujakiem na czele  przesuwa się w stronę w stronę swoich pobratymców tam gdzie jest największe skupisko tych ... transparentów

-wszystko widzimy, dziękuję

-zatrzymuje się przed trzecim hel... , przed trzecim 576. Przejeżdża dalej, zatrzymuje się przed czwartym...

-tam się formuje jakaś czołówka! Zwróć uwagę na to i podawaj

-tak, rozumiem

-trudno wyłowić, bo to jest przemieszane. Część w jedną stronę, część w drugą. Spróbuj D 32, on będzie lepiej widział

-słuchaj, czy początek był z tym transparentem KUL-u?

-jak na razie to wygląda że oni się kierują na 211

-potwierdzam, w tamtą stronę się udaje

-czołówka - to jest taki wielki, ogromny napis “Solidarność” czerwony na białym tle

-ja to widzę, daje na mnie, daje na mnie!

-536 wzbił się w górę. W tej chwili pozostałe wzbijają się

-/.../ z czerwonym i ogromnym napisem “Solidarność”. I jest tego około dwóch, około dwóch, tak jak się zdążyłem zorientować do 2,5  /tysięcy/

-do mnie zbliża się. Jest tych ... proszę ciebie, 423 jest kilka. A z tego co widzę to będzie 3-4 437

-słuchaj, ty zainteresuj się na tym kierunku w stronę Rokossowskiego /dziś: Chłopska/ tymi co idą “wierni Bogu. Nie Komunie”. Jest to czoło. Wszystkie oddziały idą.

-/.../

-transparent tytułowa strona: “wierni Bogu. Nie Komunie. NZS Kraków

-to jest koło dychy, koło dychy /10 000/

-/.../ Papież, tą drogą. I niosą transparenty z napisem “Solidarność. Nadejdzie nasz czas” Resztę nie zdążyłem jeszcze przeczytać bo mniejsze litery są.

-dobra, na razie się wstrzymajcie bo tu jest taki szum, że tu i tak was nie słyszę

-do estakady dają.

-zbierać ludzi!

-jedni i drudzy mają do tego dołka po jakieś 100 - 150 metrów

-główne czoło gdzie się kieruje, podaj!

-tutaj, w dołek, w dołek pod estakadą.

-powiedzcie czy mam już zbierać ludzi?

-D 32 do Odessy. Jest tak: “chodźcie z nami, chodźcie z nami!”

-stańcie z boku

-podajcie wysokość, gdzie w tej chwili znajdują się obie grupy

-ta co idzie dołem już jest pod estakadą a druga jakieś 100 m ma do niej, dochodzi w tą stronę do niej, kieruje się.

-pochód  z  “Solidarnością” idzie pod wiaduktem w kierunku mostu kratowego

-idzie dołem, dołem. A druga pod kątem 90 górą, górą kieruje się. Ta dołem idzie w stronę tego nowego trefla,

-skoncentruj swoich ludzi w jednym miejscu i czekaj na dalsze dyspozycje.

-słuchaj! Tworzy się trzeci, trzeci. To jest z tego sektoru drugiego, to są ci: Wrocław, Śląsk, Poznań, Wałbrzych, to są ci, to są ci z tych /.../. Tak samo na mostek.

-w bezpośrednim sąsiedztwie się gromadzą ci ze sztandarami. Żebyśmy nie stanowili zbyt prowokacyjnego zgrupowania.

-ta, co przeciwną, górą daje, gdzieś koło 7 do 10, tak to określam.

-nadal: “chodźcie z nami, chodźcie z nami!”

-/.../ którzy się znajdują na Alei 30-lecia /dziś: Chłopska/ oraz odcinek G, włączać się do pochodu który się formuje! I idzie ulicą 30-lecia w kierunku estakady. Rozpoznawać i po prostu starać się rozpoznać zamiary tego tłumu i informować!

-to co się grupuje pod tym węzłem skierowane jest transparentami w stronę  Wrzeszcza -/.../ patrz na to, informuj jak on ruszy i potem, w kierunku którym pójdzie

-kierunek Rokossowskiego: “Solidarność, Solidarność” .

-Rokossowskiego ma dwa kierunki: Rokossowskiego-Dzierżyńskiego czy Rokossowskiego-Chłopska?

-czy transparent “Solidarność” jest skierowany w kierunku ul. Dzierżyńskiego?

-jest na wysokości tego węzła

-jak pójdą w kierunku Dzierżyńskiego, dalej, to wtedy podaj mi że idą na pewno, jak już wyjdą już poza ten węzeł z tym mostem

-tutaj jest wszystko zablokowane, na razie na miejscu stoi, coś się formuje i te ...transparenty są w tym miejscu. Ci są na wysokości Żwirki i Wigury, może trochę bliżej, przy tym parkingu. Ten największy jest.

-obserwuj dalej

-jeszcze trzeci, wzdłuż pasa startowego. Ale jeszcze z tyłu, nie doszedł do wiaduktu,

-ten górny, jak go określam na. 80-tkę,  już w tej chwili… będzie łącznie z tym co idzie za tym 423, to będzie koło dwóch dych

-te wszystkie pięć grup z transparentami które były poszczególne /.../ za mostem i w tej chwili zmierzają w kierunku ul. Dzierżyńskiego, ale już połączone wszystkie razem. Jest ok. 150-200  transparentów.

-pierwszy transparent jest w tej chwili na wysokości WPT, prawie dochodzi. Prawie na wysokości Supersamu w tej chwili.

-ten górny, na osiemdziesiątkę, o którym ci mówiłem, jednak to nie będzie tyle, bo stwierdzam, że to już jest rozczłonkowane, to po prostu ten kierunek obrali, tak że ta czołówka to gdzieś koło dychy - do dwunastu, tak to wyglądało...

-/.../ 450 do 500 m cała długość tej kolumny. Uformowana.

-w tej chwili jakby stali. Nie doszli jeszcze do Hangarów. Albo b. powoli dają.

-trzeci to ma ile ... liczy?

-widzisz te grupę?

-D 32 przyjął trzeci. Jest, zbliża się, ma jakieś 100 do estakady

-idą ulicą, tak?

-trudno ocenić. Bo dużo jest tam przygodnych też.

-powiedz mi, czy skręcili w Kościuszki w kierunku Wrzeszcza, na Grunwaldzka czy idą dalej w kierunku pl. Komorowskiego?

-jest jeszcze taka sytuacja, że w sektorze E7 został transparent “Solidarność Gdańsk” - z “Polską walczącą” wyrysowaną i pod tym transparentem jest ok. 100 -150 osób i nigdzie nie ruszają. Wkoło jest już pusto a oni dalej stoją.

-tych pochodów daj mi informację dokładną.

-zebrało się gapiów. W liczbie pięć.

-/.../

-transparent z napisem “Solidarność”, taki gdzieś 8mx3. Okrzyki “Solidarność”

-to się zapytasz - róg Kościuszki i Grunwaldzka. Główne ulice to są. /.../

-na skrzyżowaniu Kościuszki i Dzierżyńskiego w kierunku Wrzeszcza. Czoło jest 50 m od strony skrzyżowania w stronę pl. Komorowskiego.

-batalion odwodowy skieruj za grupą która idzie ulicą Rokossowskiego, Dzierżyńskiego w kierunku Wrzeszcza. Niech zabezpieczają tyły tej grupy.

-/.../ około 3 tysięcy. No, zachowują się tak różnie. Tak że będziecie z tyłu. W każdej chwili może paść decyzja.

-w odpowiednich odstępach, na pojazdy i ubezpieczyć tu ten kierunek od Zaspy poprzez Kołobrzeską na Wrzeszcz. /.../ Chodzi o to że idzie przez Wrzeszcz grupa ok. 3 tys. No, zachowuje się różnie, posuwaj się powolutku. Nie chodzi o to żebyś przystąpił do działania tylko ... w ten rejon.

- 001 do podległych: Wszyscy w pojazdach! Kwitować odbiór.

-niech on powolutku się przesuwa. Bardzo powolutku. Dwa bataliony mogą lekko być w przodzie - dwa z tyłu

-ostatni transparent jest w tej chwili na wysokości pierwszego budynku Dzierżyńskiego a grupa za tym jeszcze, za tym 50 m ... 60

-ty mi nie wpuszczaj żadnych samochodów od tyłu

-była taka duża przerwa. Dalej, dalej idzie. Dalszy ciąg Chrobrego przecina.

-/.../ kościelne śpiewają.

-/.../ skanduje  hasła!

-duży transparent niosą

-przychodzą zachodni dziennikarze i chcą podejść do pomnika, robią zdjęcia. My na zdjęcia z dalszej odległości zezwalamy a bliżej nie puszczamy. Co robić?

-poczekaj, zaraz ci przekażę

-pełną gamą wiadomej treści. odbiór

-ta kolumna nadal idzie ul. Wyspiańskiego. Znajduje się na wysokości targowiska, zbliża się do ul. Grunwaldzkiej. Ma rozwinięte duże ilości transparentów

-zgłasza się 23

-pomóż mi, bo ja mam tylko dwie kompanie tutaj w rejonie, a tutaj jest przepychanka. Na ręce idą! Wspomóż mnie Stasiu, wspomóż szybciej !!

-wspomóż szybciej!

-/.../ zablokowani jesteśmy na Marksa! /dziś: Hallera/

-to kto ci kazał na Marksa jechać!

-jechać Zwycięstwa na Hibnera /dziś: Do Studzienki/ -szybko. odbiór

-mówię że na skrzyżowaniu z Marksa zablokowany jestem!

-/.../dzimy z pojazdów, idziemy do przodu!

-Józuś, do roboty!

-zatrzymani są!

-udajesz się pod komendę  001. On ci powie co masz brać.

-blokować! Od razu z pojazdów i blokować na wsparcie do niego na pomoc!

-podaj mi gdzie jest czołówka a nie koniec.

- ty możesz tam, z tyłu troszeczkę zrobić małe działania nękające, oczywiście bez “środków”,  ale trochę “hajloku” /?/ możesz zrobić! Bo z przodu jest również zapora która na nich oczekuje. Blokada.

-zrozumiałem. To w takim razie spieszę tu pod wiaduktem, bo muszę opanować wiadukt żeby mi na łeb czegoś nie zrzucili. odbiór

-słusznie. Tu na zakręcie,  żeby jechać bezpiecznie, bo poprzednio za szybko wchodzili

-ale pamiętaj o  trzymaniu Karola Marksa przy Operze, bo tam mogą ci wyjść z Wyspiańskiego.

-tam jest 002

-dobra, prawidłowo, wzmacniaj tam przy placu /.../ jeżelibyś miał dużo pododdziałów... Ile masz pododdziałów na tej blokadzie?

-dwie kompanie /.../ Chyba sobie dam radę. Rozwarstwiam, używam rozgłaszaczy.

Zatrzymałem tą grupę z transparentami. Jesteśmy “na styk”. Wjeżdża bardzo ładnie mi teraz, wjeżdża kompania... Dobra! Dam sobie radę już /.../

-z pojazdów! Przed pojazdami w dwuszeregu zbiórka!

-/.../ tylko spokojnie, persfazją... tam... rozgłaszacze, spokojniutko, bez nerwów, odbiór

-z Proremu z piętra, z tego otwartego lufcika jakaś kobieta tu nasz filmuje, odbiór

-w chwili obecnej mam kordon, nie puszczam nigdzie, jestem na wysokości ZDZ czyszczę sobie tyły, tyły mam oczyszczone i w tej chwili będziemy przystępować do... no, wyskubywania, wybierania tych ludzi, odbiór

-czy 22 ci przyszedł z pomocą? odbiór

-w ostatniej chwili

-/.../ wobec tego podjęliśmy decyzję, że pojedyncze mogą się osoby rozchodzić, na co zezwalamy

-bardzo proszę, ale zgodnie z blokadą /.../

-słuchaj, jeżeli oni na wezwanie tych naszych dowódców po kilka osób wstają i będą się rozchodzić w różne kierunki, to żaden problem

-tak, oczywiście

-003! to “półtora” usiadło, jest pertraktacja, że może po 10 ... po 20 będą wstawać i rozchodzić się, to wtedy ich przepuszczaj przez blokadę

-rozumem, tylko mi chodziło trochę o moje tyły... Bo ja ich przepuszczam a nie wiem co oni mi na zapleczu mogą wywinąć, bo mi się zaczynają grupować trochę tam

-to trzeba poprosić o rozejście się, delikatnie i “po pańsku”, bez środków. Tam was jest w tej chwili dwóch.

-001 do dowódców: wszyscy w pojazdach! dysponenci zwrócą na to uwagę! Wszyscy w pojazdach!

-do kolejki mogą iść. Trzeba nawoływać i użyć tej grupy interwencyjnej. Jak ona tam działa ci? odbiór

-grupa interwencyjna cała się nie może przedrzeć przez mój kordon, bo kordon jest  naciągnięty ręka w rękę, potrójny w zasadzie i przepychamy ich fizycznie w głąb tak właśnie jak mówisz, do Mireckiego, staramy się ich wypchnąć do Mireckiego, ale siłą, tak, bez użycia środków

-zrozumiałem, zaraz podchodzę i przejmuję dowodzenie

-/.../ i podjąć działania, w zależności od rozpoznania oczywiście

-ale słuchaj, tu jest zbiegowisko! przede mną, ja tu blokuję. Co mam robić?

-jeszcze raz zobacz. Nic nie działają ci twoi dysponenci !

-całe zgrupowanie /.../ na wysokości Hanki Sawickiej /dziś: Uphagena/ przy KD PZPR. Większość chowa transparenty /.../ różne hasła /.../ zablokowanych obu stron od Grunwaldzkiej i od mostu, od strony Białej

-żeby wycofali zaporę z Gdańska, ul. Wyspiańskiego

-ale ta zapora jest przed tobą czy za tobą?

-frontem na mnie stoi, a ja jestem przy wiadukcie

-tak, oni maja za zadanie przepuszczać pojedyncze osoby. Czy to już zostało spełnione? Bo nie mam relacji dokładnej od ciebie

-to spełnione całkowicie, nie ma nikogo już

-rozumiem że grzecznie się rozeszli?

-ta kompania co stała koło ciebie, wyjechała?

-tak

-czy ty możesz się jej trzymać?

-to jest decyzja: trzymaj się, a później jakoś się znajdziemy

-słuchaj, teraz udaj się do przodu do Karola Marksa, skręć pod wiadukt, za wiaduktem w prawo do Hanki Sawickiej tam z ulicy./.../ wprowadzić kompanie pod ten park i tam dokonywać zatrzymań i rozwarstwiać tego co tam jest na  tej ulicy, jak zrozumiałeś

-problem jeden: awaria armatki wodnej na wysokości konsulatu chińskiego. Zablokowane hamulce - ani w przód ani w tył.  Proszę o pomoc

-w tej chwili to ci żadnej pomocy nie udzielę, tylko będziesz musiał pilnować. Na wypadek zresztą ona się sama potrafi obronić. Dobrze działasz. Tak powinno być. Pilnuj. Patrz

-ta agresywniejsza grupa najprawdopodobniej tramwajami się przemieszcza. Jednak tramwajami się przemieszcza, bo przejeżdżają tramwaje, są okrzyki z tramwajów

-zgłasza się lewy 001

-902  zgłoś się do  Z4

-zgłaszam się

-ty jesteś tam z przodu?

-jak jestem, to co?

-to podaj sytuację, bo nas interesuje

-po sytuacji już jest, tylko zablokowało od strony Grunwaldzkiej jakieś pododdziały, nie możemy przejechać

-słuchaj, Z4: jak blokada ruszyła do przodu, jak żeśmy się umawiali, dostała kamieniami na wysokości Hibnera-Miszewskiego, tutaj na tym kierunku /.../

-rozumiem, że nie ma grupy

-grupa D 07 działa cały czas na ulicy Grunwaldzkiej w tej chwili

-23? czy grupa manifestantów?  /.../ czy jest rozwarstwiona. O to chodzi

- /.../

-zrozumiałem: rozwarstwiono, nie ma nic

 

Transparenty na placu na Zaspie 12.06.1987

Solidarność wita Papieża

Solidarność Gdańsk wita Papieża

Gdańscy Portowcy NSZZ Solidarność witają Papieża

Solidarność Wielkopolska wita Papieża

Solidarność Iława wita Papieża

Solidarność Wrocławia wita Papieża

Solidarność Energetyków W-wa wita Ojca Świętego

Gliwice witają Ojca Świętego

Solidarny Lublin wita Ojca świętego

Ojcze Święty Witaj. Solidarność Huty /.../ Region Małopolska

Parafia św. Wojciecha w Starogardzie Gd. wita Ojca Świętego

Poznań wita Ojca Świętego

Kraków z Tobą

Solidarność z Ojcem Świętym, Gorzów Wielkopolski

Bądź pozdrowiony Ojcze, Synu, Bracie

Jelenia Góra ufa, wierzy

FMW Warmii i Mazur solidarna z Papieżem

Solidarni z Tobą

Stoczniowcy Gdańscy zawsze wierni Bogu, Ojczyźnie i Solidarności

Solidarność żyje /dwa transparenty/

Solidarność żyje dopóki Polska żyje.

Solidarność Gdańsk-Rumia
Solidarność zwycięży
Solidarność jest!
Solidarność Bydgoszcz

Solidarność Gorzów Wielkopolski /stylizowane postacie/

Solidarność Kraśnik

Solidarność Małopolska

Solidarność Mazowsze

Solidarność Region Mazowsze

Region - Mazowsze -Solidarność /z portretem ks. Popiełuszki/

Solidarność Ostrołęka

Solidarność Poznań /dwa transparenty/

Solidarność Tczew

Solidarność Śl. Dąbrowski     
Solidarność Tychy       
Solidarność Toruń

Solidarność Toruń. Miłość żąda ofiary   
Wytrwamy. Solidarność Poznań      
Wierni ideałom Sierpnia, Solidarność Wielkopolska
Solidarność W-wa Ochota

Solidarność Wola    
Solidarność Wrocław
Wrocław
Nowa Huta

Huta im, Ks. Popiełuszko. Robotniczy Komitet Solidarności

NSZZ Solidarność ZWCh Stilon Gorzów Wlkp.

Solidarność /zapis na pięciolinii/

Solidarność Gdańsk

Włocławek miasto męczeńskiej śmierci ks. Jerzego. Pozdrawiamy Papieża. Zapraszamy do nas.

Duszpasterstwo ludzi pracy. Bolesławiec

Duszpasterstwo ludzi pracy. Pruszków

Młodzi NSZZ Solidarność

Młodzież z Papieżem. Youth with Pope

Studenci z Papieżem Akademia Rolnicza AR Poznań

Studenci  Akademii Rolniczej zawsze z Papieżem Kraków ‘87

Niezależne Zrzeszenie Studentów Uniwersytetu Wrocławskiego

/herb w otoku napis universitas vratislaviensis/

NZS /kilka transparentów/

Solidarność Akademia Medyczna

Bez Boga i Solidarności nie ma chleba i wolności. Siedlce

NZS Politechnika Lubelska

NZS KUL

NZS KUL /herb, w otoku napis: Deo et Patria/

NZS Poznań

Czuwamy -  NZS Poznań

Toruń NZS Solidarność

NZS Warszawa

Zalegalizować NZS

Wierni Bogu, nie Komunie. NZS Kraków

Nadejdzie Nasz Czas

Ruch Młodzieży Niezależnej RMN Gorzów Wlkp.
Polonistyka UAM Poznań
Solidarność Walcząca
Solidarność Walcząca oddział Poznań
Wolność i Pokój /
co najmniej trzy transparenty/
Wolność i Pokój. Bydgoszcz
Wolność i Pokój. Kraków
Ruch Wolność i Pokój. Gorzów
Armie do cywila

Chcemy świata... bez armii, broni i kata

RSA /na czarnej fladze/

Ojcze Święty tyś naszą nadzieją. Wrocław Solidarność

Ojczyznę wolną daj nam Boże. SDP

Boże chroń nas przed komunizmem. Solidarność /herb Gdańska/

Królowo Polski wspieraj Solidarność

Zabrali nam wszystko w drodze. Solidarność Kielce

Gdy Bóg i Ojciec jest z nami, któż przeciw nam? Suwałki

Pozwólcie ludziom pracować. Rolnikom, robotnikom, naukowcom, firmom prywatnym i państwowym. Znieście zbędne ustawy i rozporządzenia. To można zrobić od jutra. Człowiek z Opola.

Chryste, Potrzebujemy Ciebie w życiu całego narodu

Nie ma Polski sprawiedliwej bez Solidarności

Nie ma Europy sprawiedliwej bez polski Niepodległej.

Solidarność z Bogiem i między, ludźmi uczyni Polskę wolną sprawiedliwą i niepodległą.

Wolność, Równość, Solidarność. Wałbrzych

Wolność Wiara Niepodległość /w otoku Orła z Koroną napis: Konfederacja Polski Niepodległej /

Warszawa z Wybrzeżem solidarna z Papieżem, w jedności z Chrystusem Eucharystycznym

Nie damy sobie wydrzeć wiatru z żagli

Chcemy naszego Sejmu

Chleba i Wolności Wrocław

Prawdy, Wolności, Sprawiedliwości potrzebujemy jak chleba

Prawda zwycięży

Żądamy zaprzestania karania grzywną z art. 52 b. Solidarność

Żądamy uwolnienia kpt. SB Adama Hodysza. NSZZ Solidarność

Z tym narodem tak postępować nie wolno. Jan Paweł II

Na krzywdzie ludzkiej nie zbudujesz szczęścia. Z człowieczych kości nie zbudujesz domu.  R. Brandstaeter /z sylwetką czołgu na tle napisu Solidarność/

Katolicyzm tak, Komunizm nie

Solidarni z Tobą w prawdzie i nadziei - wydawcy warszawscy

/Orzeł z koroną na czerwonym tle/

Witaj Ojcze święty. Nadziejo Walczącej Polski. Solidarność Płock

Zawsze z Tobą Ojcze Święty. Solidarność Białystok

Ojcze Święty prowadź. Solidarność Wałbrzych

obecnych było prócz tego co najmniej 100 transparentów i flag biało-czerwonych z napisem : SOLIDARNOŚĆ.

 LITERATURA
„Zestaw” nr 18  z 30.10.1987   (pismo KZ "Solidarność" UG)

 

Tomasz Pluciński
nowy adres:  tomasz.plucinski@ug.edu.pl 

F strona główna